Lak mahsulotlari va xizmatlari: tanlashdan tortib, xarid va parvarishgacha to‘liq qo‘llanma

Kirish

Lak-bo‘yash mahsulotlari (LBM) qurilish, ta’mirlash va dekorativ ishlarda ajralmas vosita hisoblanadi. Sifatli bo‘yoq, lak yoki olifasiz sirtlarni nafaqat chiroyli ko‘rinishga keltirish, balki ularni namlik, quyosh va mexanik ta’sirlardan himoya qilish ham imkonsizdir. Devorga bo‘yash, mebelni yangilash, fasadlarni bezash yoki hatto vannani restavratsiya qilish — bularning barchasi to‘g‘ri tanlangan LBM vositalarini talab qiladi.

O‘zbekistonda, ayniqsa Toshkentda, bo‘yoq mahsulotlariga talab yildan-yilga ortib bormoqda. Yirik qurilish loyihalari, yangi binolar, xonadon va uy-joylarning mustaqil ta’miri bo‘yoqlarga bo‘lgan ehtiyojni oshiradi. Natijada, bozor mahalliy va import mahsulotlar bilan to‘lib-toshgan: suv emulsiyalari, akril bo‘yoqlar, yog‘och uchun laklar, universal emallar va turli xil olifalar.

Zamonaviy bo‘yoqlar nafaqat ko‘zni quvontiradi, balki sirtni chirishdan, zamburug‘dan, namlikdan va quyosh nuridan himoya qiladi. Emallar esa porloq va mustahkam qatlam hosil qilib, metall yoki yog‘och sirtlarini ishonchli yopadi. Lakklar yog‘och teksturasini ajratib ko‘rsatadi, olifalar esa materialga chuqur singib, bo‘yashdan oldin uni tayyorlaydi.

Ushbu maqolada biz LBM mahsulotlarining turlarini ko‘rib chiqamiz, ularning farqlarini tushuntiramiz, qanday holatlarda qaysi mahsulotni tanlash kerakligini aytib o‘tamiz va Toshkent hamda butun O‘zbekiston bo‘ylab qayerdan foydali narxlarda xarid qilish mumkinligini ko‘rsatamiz.

Lak-bo‘yash mahsulotlarining turlari

Lak-bo‘yash mahsulotlari (LBM) — bu turli sirtlarni bezash va himoya qilish uchun mo‘ljallangan materiallar to‘plamidir. O‘zbekistonda keng tarqalgan asosiy turlari quyidagilar:

Bo‘yoqlar

Suv asosidagi emulsiyalar

· Hidsiz, tez quriydi, devor va shiftga juda yaxshi yotadi.

· Ichki bezak ishlari uchun juda mos keladi.

· Eng ko‘p so‘raladiganlar: suv emulsiyasi narxlari Toshkentda, devor uchun emulsiyalar.

Akril bo‘yoqlar

· Elastik, namlikka va UV nurlarga chidamli.

· Oshxona, hojatxona va fasadlar uchun ideal tanlov.

· Mashhur so‘rov: akril bo‘yoq narxi Toshkentda.

Fasad va dekorativ bo‘yoqlar (masalan, Ottocento)

· Ipagi, qumli yoki atlasga o‘xshash fakturalar hosil qiladi.

· Dizayn ishlari uchun ishlatiladi.

Bo‘yoq yuvish vositalari (smyvka)

· Eski qatlamni tozalab, yangisini surtish uchun sirtni tayyorlaydi.

Emallar

· Emal tarkibida pigment, lak va erituvchilar mavjud.

· Mustahkam, silliq va porloq qatlam hosil qiladi.

· Metall, yog‘och, pol yoki texnika uchun ishlatiladi.

· Misol: EP-575 emali — zangga qarshi chidamli qoplama sifatida qo‘llaniladi.

Lakklar

· Lakk sirtni ko‘rinadigan qatlam bilan qoplaydi, uning tuzilishini ajratib ko‘rsatadi va himoya qiladi.

Eng ko‘p ishlatiladigan turlari:

· Yog‘och uchun lak — tabiiy ko‘rinishni ta’minlaydi.

· Pol uchun lak — mustahkam va ishqalanishga chidamli.

· Kanifol lak (KF-965) — ba’zida radiotexnika va mebellarda qo‘llaniladi.

· Universal lak — ko‘p yuzalar uchun mo‘ljallangan.

Olifalar

· Yog‘och va boshqa g‘ovakli materiallarni bo‘yashdan oldin tayyorlash uchun ishlatiladi.

· Sirtga chuqur singib, bo‘yoqning yaxshiroq yopishishini ta’minlaydi.

Asosiy turlari:

· Tabiiy olifa — zig‘ir moyidan tayyorlanadi, ekologik xavfsiz, biroq qimmatroq.

· Kombinatsiyalashgan olifa (K-3) — arzonroq, quruqlikni tezlashtiruvchi qo‘shimchalarga ega.

Bo‘yoqmi yoki emal? Lakmi yoki olifa? Farqi nimada?

Ko‘p hollarda xaridorlar do‘konda “bo‘yoqmi olaman, emalmi?” degan savol bilan duch keladi. Ular o‘xshash ko‘rinadi, ammo tarkibi, maqsadi va sirtga ta’siri jihatdan farqlanadi. Quyida asosiy tafovutlarni ko‘rib chiqamiz.

Bo‘yoq va emal o‘rtasidagi farq

✅ Xulosa:
Ichki devor va shiftlar uchun — suvli yoki akril bo‘yoqlar,
Tashqi, yuklama bor sirtlar uchun — emallar tavsiya qilinadi.

Lak va olifa o‘rtasidagi farq

✅ Xulosa:
Lak — bezak va himoya, olifa — bo‘yashga tayyorlovchi qatlam.

Ularni birga ishlatish mumkinmi?

· Ha, olifa ko‘pincha yog‘ochga bo‘yashdan oldin surtiladi.

· Yog‘ochga avval olifa, keyin lak yoki emal surtish mumkin.

· Ammo suv asosidagi bo‘yoqni yog‘langan yoki laklangan sirtga bevosita surtib bo‘lmaydi — oldin sirtni tozalash/shliflash kerak.

Qanday qilib to‘g‘ri LBM ni tanlash kerak?

To‘g‘ri lak-bo‘yash mahsulotini tanlash — faqat tashqi ko‘rinishga bog‘liq emas. U uzoq xizmat qilish, sirtni himoya qilish va xatolardan qochish uchun juda muhim. Quyida turli shartlar asosida LBM tanlash bo‘yicha asosiy tavsiyalarni keltiramiz.

1. Sirt turi bo‘yicha

Devor va shiftlar uchun

· Mos mahsulotlar: suv emulsiyasi, akril bo‘yoqlar.

· Afzalliklar: hidsiz, tez quriydi, oddiy surtish usuli.

· Maslahat: hojatxona va oshxona uchun namlikka chidamli turlarni tanlang.

Yog‘och uchun

· Mos mahsulotlar: lak (dekorativ va himoya), emal (rangli qoplama).

· Tayyorlash: bo‘yoqdan oldin olifa bilan singdirish tavsiya etiladi.

· Misol: pol uchun lak, universal laklar.

Metall uchun

· Mos mahsulotlar: alkidli va epoksidli emallar.

· Afzalliklar: zang va mexanik ta’sirga chidamli.

· Misol: EP-575 emali — tashqi ishlarga mos.

Fasadlar va tashqi yuzalar uchun

· Mos mahsulotlar: fasad bo‘yoqlari (akril, silikonli).

· Afzalliklar: quyoshga, issiqqa va yomg‘irga chidamli.

Vannalarni yangilash/restavratsiya qilish

· Mos mahsulotlar: vannalar uchun emal yoki akril to‘plamlar.

· Toshkentda dolzarb: emallash xizmati yoki vanna restavratsiyasi.

2. Foydalanish sharoitiga ko‘ra

3. Byudjet bo‘yicha

· Iqtisodiy variantlar: arzon olifalar, oddiy suv emulsiyalari.

· O‘rtacha narxdagi mahsulotlar: akril bo‘yoqlar, universal laklar.

· Qimmat segment: Ottocento, Start50 kabi dekorativ qoplamalar, yuqori chidamli emallar.

Qo‘shimcha tavsiyalar

· Har doim mahsulot qadoqlarida ko‘rsatilgan sarflanish hajmi (m²/litr) ga e’tibor bering.

· Zarur bo‘lsa, mos grunt (olifa) ishlating.

· Sifatli cho‘tka, valik yoki purkagichdan foydalanish bo‘yoqning sifatiga katta ta’sir ko‘rsatadi.

Vannalarni emallash va restavratsiya qilish — nimalarga e’tibor berish kerak?

Ko‘p hollarda eski vannani almashtirish shart emas. Uning sirtini yangilash, porlashini tiklash va foydalanish muddatini uzaytirish mumkin. Buning uchun emallash (emal bilan qoplash) yoki restavratsiya qilish xizmatlari keng qo‘llaniladi, ayniqsa Toshkent shahrida.

Vanna emallash nima?

Vanna emallash — bu maxsus qoplama (emal yoki akril) ni eski sirga surtish jarayoni bo‘lib, u vannani yangidek holatga keltiradi.

Asosiy texnologiyalar:

1. Cho‘tka yordamida emallash
1–2 qatlam emal qo‘lda surtiladi. Narxi past, ammo ehtiyotkorlik va vaqt talab qiladi.

2. Quyma akril usuli (stakril)
Sirtga suyuq akril quyingan holda teng ravishda yoyiladi. Qalinligi 4–6 mm bo‘lgan silliq qatlam hosil qiladi.

3. Akril qoplama (vkladish) o‘rnatish
Vannaga individual o‘lchamdagi tayyor akril qobiq o‘rnatiladi. Eng qimmat, ammo uzoq muddatli usul.

Afzalliklari:

· Yangi vanna xarid qilishdan ko‘ra 5–7 barobar arzon.

· Kafel va kommunikatsiyalarni buzmasdan amalga oshiriladi.

· Ish 2–3 soatda bajariladi.

· Xizmat muddati 5 yildan 10 yilgacha (usulga qarab).

Toshkentda emallash narxlari

· O‘rtacha: 250 000 — 800 000 so‘m.

· So‘rovlar: Toshkentda vanna emallash, restavratsiya narxi, vanna yangilash sharhlari.

Siz bu xizmatlarni yoki DIY to‘plamlarni Glotr.uz saytidan topishingiz mumkin.

Ustani tanlashda nimalarga e’tibor berish kerak?

· Qaysi texnologiya ishlatiladi — stakril, emal yoki vkladish?

· Narxga tayyorlash ishlari kiradimi?

· Mijozlar fikr-mulohazalari (sharhlari) qanday?

· Kafolat muddati va qoplama xizmat muddati qancha?

O‘zbekistonda LBM mahsulotlarini qayerdan xarid qilish mumkin?

Sifatli lak-bo‘yash mahsulotlarini xarid qilish — ta’mirning muhim bosqichlaridan biridir. Bugungi kunda O‘zbekiston bo‘ylab, ayniqsa Toshkent shahrida, LBM mahsulotlarini taklif qiluvchi ko‘plab do‘konlar va onlayn platformalar mavjud. Quyida eng ishonchli va qulay variantlarni ko‘rib chiqamiz.

1. Onlayn savdo maydonchalari

Zamonaviy xaridorlar vaqt va kuchni tejash uchun tobora ko‘proq onlayn platformalarni tanlamoqda.

Glotr.uz — O‘zbekistondagi yirik onlayn katalog:

· Bo‘yoq, lak, emal, olifa va boshqa mahsulotlar uchun keng tanlov:
Lak-bo‘yash mahsulotlari,
Bo‘yoqlar,
Lakkar,
Olifalar,
Emallar.

· Turli yetkazib beruvchilar takliflarini solishtirish imkoniyati.

· O‘zbekiston bo‘ylab yetkazib berish — Toshkent, Samarqand, Buxoro, Andijon va boshqa hududlarga.

· Narxlar, fotosuratlar, tavsiflar va xaridorlar sharhlari mavjud.

2. Toshkentdagi savdo nuqtalari

"Malika bozori"

· Toshkentdagi eng katta qurilish va bezatish mahsulotlari bozori.

· Bo‘yoq va lak mahsulotlari bilan shug‘ullanuvchi ko‘plab rastalar mavjud.

Yirik qurilish do‘konlari

· Yashnobod, Kuyi-Lokhuti, Urikzor — bu hududlarda ko‘plab ombor va do‘konlar joylashgan.

3. Boshqa shaharlar

Samarqand, Farg‘ona, Namangan, Andijon va Buxorodagi yirik qurilish do‘konlarida ham LBM mahsulotlari keng tanlovda mavjud.

4. Xarid paytida e’tibor berish kerak bo‘lgan jihatlar

· Yaroqlilik muddati — eski mahsulot sifatini yo‘qotgan bo‘lishi mumkin.

· Qadoq holati — siqilgan, oqib chiqqan bankalar sifat jihatdan xavfli.

· Saqlash sharoiti — ekstremal haroratda saqlangan mahsulotlar ishlatish uchun yaroqsiz bo‘lishi mumkin.

· Mahsulot kelib chiqishi — brend va ishlab chiqaruvchi to‘g‘risidagi ma’lumotlar muhim.

5. O‘zbekistonda mavjud mashhur brendlar

· Start50, Ottocento, Alpina, Dulux, Tikkurila — import bo‘yoqlar orasida mashhurlar.

· Mahalliy ishlab chiqaruvchilar esa ko‘pincha moslashtirilgan, arzon va amaliy mahsulotlarni taklif etadi.

LBM mahsulotlarini qanday saqlash va ularga qanday g‘amxo‘rlik qilish kerak?

Sifatli bo‘yoq, lak yoki olifa sotib olish — bu ishning faqat bir qismi. Ularni to‘g‘ri saqlash va ehtiyotkorlik bilan ishlatish materialning xizmat muddatiga va natijaga bevosita ta’sir qiladi.

1. Saqlash shartlari

Harorat rejimi

· Eng qulay: +5 °C dan +25 °C gacha.

· Emulsiyalar (suv asosidagi bo‘yoqlar) sovuqda muzlab qolsa, sifati butkul buziladi.

· Quyosh nuridan, issiqlikdan himoya qilish kerak — ayniqsa lak va olifa uchun.

Bankani mahkam yopish

· Ishlatgandan so‘ng har doim qopqog‘ini mahkam yoping.

· Qolgan sirtga bo‘yoq plyonkasi tushmasligi uchun yuzasiga sellofan qog‘oz qo‘yish mumkin.

Vertikal holatda saqlash

· Idishlar tik turgan holatda saqlanishi kerak — bu oqish va havoga ta’sir qilishni kamaytiradi.

2. Yaroqlilik muddati

· Bo‘yoqlar: odatda 12–36 oy.

· Olifa: yopiq idishda 12 oygacha.

· Lak va emallar: 12–24 oy orasida.

Bankada ishlab chiqarilgan sana va amal qilish muddati ko‘rsatilgan bo‘ladi.

3. Mahsulot yaroqsiz bo‘lib qolganini qanday bilish mumkin?

· G‘ayrioddiy kuchli va yoqimsiz hid.

· Tarkib haddan tashqari qalinlashgan yoki ajralib qolgan.

· Surtilganda pufakchalar, dog‘lar paydo bo‘ladi va valik bilan to‘g‘rilanmaydi.

4. Bo‘yalgan sirtlarga g‘amxo‘rlik qilish

· Yangi bo‘yalgan yuzani 7–14 kun davomida ho‘l qilmaslik tavsiya etiladi.

· Suv emulsiyalar bilan qoplangan sirtni yumshoq, nam mato bilan arting — kimyoviy vositalar ishlatmang.

· Lakka qoplangan yog‘och sirtlar uchun maxsus polirovka vositalaridan foydalanish mumkin.

5. Qoldiqlarni qanday yo‘qotish kerak

Bo‘yoq qoldiqlarini kanalizatsiyaga to‘kish mumkin emas. Ularni yopiq idishda saqlang yoki maxsus chiqindi punktlariga topshiring. Ayniqsa, emal va laklar tarkibida zararli erituvchilar bo‘lishi mumkin.

Xulosa

Lak-bo‘yash mahsulotlari — bu nafaqat estetik ko‘rinish, balki himoya, mustahkamlik va uzoq muddatli foydalanish garovidir. To‘g‘ri bo‘yoq, lak, emal yoki olifani tanlash orqali siz sirtlarni tashqi ta’sirlardan asraysiz, ularning hayotiy davrini uzaytirasiz va ular ko‘zni quvontiradigan holatda qoladi.

Ushbu maqolada biz LBM mahsulotlarining asosiy turlarini, ular orasidagi farqlarni, qaysi holatda qaysi materialni ishlatish kerakligini va mahsulotlarni to‘g‘ri saqlash yo‘llarini ko‘rib chiqdik. Shuningdek, Toshkent va O‘zbekistonning boshqa shaharlarida LBM mahsulotlarini qayerdan xarid qilish mumkinligi haqida foydali tavsiyalar berdik.

Bo‘yoq tanlashda quyidagilarga e’tibor bering:

· Qaysi sirtga ishlatiladi (yog‘och, beton, metall);

· Qanday sharoitda foydalaniladi (namlik, quyosh, sovuq);

· Yaxshi natija uchun grunt sifatida olifa kerakmi;

· Xaridni qayerda va qanday narxda amalga oshirish mumkin.

Mahsulotlarni Glotr.uz kabi ishonchli platformalar orqali xarid qilish — vaqt, mablag‘ va sifat jihatidan eng to‘g‘ri yo‘ldir.

To‘g‘ri tanlov bilan har qanday sirt nafis va uzoq xizmat qiluvchi holatga ega bo‘ladi.

FAQ — Ko‘p so‘raladigan savollar

❓ Eski bo‘yoq ustiga yangisini surtish mumkinmi?

Ha, agar eski qatlam mahkam yotgan bo‘lsa va sirt toza bo‘lsa. Yuzani tozalash, yog‘sizlantirish va yengil silliqlash kerak bo‘ladi. Ba’zi hollarda smyvka vositasi kerak bo‘lishi mumkin.

❓ Suv emulsiyasi bilan akril bo‘yoqning farqi nima?

Suv emulsiyasi — bu umumiy nom, u suv asosidagi barcha bo‘yoqlarni bildiradi. Akril bo‘yoq esa suv emulsiyalarining bir turi bo‘lib, namlik va ultrabinafsha nurlarga nisbatan mustahkamroq bo‘ladi.

❓ Nega olifa kerak, oddiygina bo‘yab qo‘yaqolmaymanmi?

Olifa sirtga chuqur singib, bo‘yoqning yaxshiroq yopishishini ta’minlaydi. Ayniqsa, yog‘och va g‘ovakli materiallar uchun zarur.

❓ Emal qancha vaqtda quriydi?

Odatda 12–24 soat ichida quriydi, lekin to‘liq qotishi 5–7 kun davom etadi.

❓ Yog‘och uchun qanday lak tanlash kerak?

Mebel uchun akril yoki poliuretan laklar mos. Pol uchun esa mustahkam, ishqalanishga chidamli alkid laklar tavsiya etiladi. Shuningdek, ekologik xavfsizligi haqida ma’lumotni tekshirib ko‘ring.

❓ Vannani o‘zim restavratsiya qilsam bo‘ladimi?

Ha, maxsus to‘plamlar mavjud. Ammo ideal silliqlik va uzoq muddatli natija uchun tajribali mutaxassisga murojaat qilish tavsiya etiladi.